• img-book

    Στέλιος Χαλκίτης

SALE!
Μάργκινους Μόριους
5.00 out of 5 based on 1 customer rating
17,17

Περίτεχνες οι λεκτικές υφάνσεις σε μια γραφή – περιήγηση στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, ένας ύμνος στη γυναίκα, ύμνος στον άνθρωπο, ύμνος στη δημιουργία. Εξαιρετικός ο συγγραφέας στην τεχνική της γραφής, με μοναδική οξυδέρκεια, ξεγλιστρά μέσα στις συμπληγάδες της γνώσης και εμβαθύνει στο αίνιγμα της ύπαρξης.

Μαρία Τριανταφυλλίδου,
Αρχιτέκτων – Μουσειολόγος

Παρουσίαση του βιβλίου

Φωτογραφίες από την εκδήλωση

Πρόσκληση για την παρουσίαση του βιβλίου

Κριτικές για το βιβλίο

Στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας του βήματος tovima.gr, της 1ης Ιουλίου 2017, στην στήλη “ευπώλητα” στην οποία παρουσιάζονται κάθε εβδομάδα οι καλύτερες πωλήσεις που σημειώθηκαν σε ένα βιβλιοπωλείο το επταήμερο που πέρασε, στην κατηγορία “Ελληνική λογοτεχνία”, αναφέρεται το βιβλίο Μάργκινους μόριους του Στέλιου Χαλκίτη (Εκδόσεις Ζήτη), το οποίο είχε τις περισσότερες πωλήσεις στα βιβλιοπωλεία Ianos (Αθήνα και Θεσσαλονίκη).

Η  κα. Σκαλτσά παρουσίασε το βιβλίο στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ της 16.09.2012 στο τμήμα “βιβλία+ιδέες” γράφοντας μεταξύ άλλων…

… Ένα μυθιστόρημα-οδοιπορικό αγωνιώδους αναζήτησης του εαυτού με κεντρικό ήρωα τον Οδυσσέα. Μια υπαρξιακή οδύσσεια (δεν είναι τυχαίο το όνομα του ήρωά του) ενός κατά βάση νεωτερικού ανθρώπου που θέτει ερωτήματα και δίνει απαντήσεις σε μια μετανεωτερική εποχή. Δηλαδή, πρόκειται για μια τέτοια τραγική αντιθετική συνθήκη που μόνο τραγωδία θα μπορούσε να δώσει. Ωστόσο η εμμονή και το όραμα του νεωτερικού Οδυσσέα για ένα διαφορετικό από το ισχύον σήμερα στη μετανεωτερική κοινωνία μας αξιακό σύστημα καταλήγει όχι μόνο σε μια αισιόδοξη εκδοχή, αν και αρκετά μεταφυσική, αλλά και σε πρόταση εξόδου από την υπαρξιακή κρίση…

Η κα. Στέλλα Ν. Κυριακάκη – Χατζηγεωργίου, Φιλόλογος, MSc Ιστορίας – Αρχαιολογίας Α.Π.Θ. γράφει μεταξύ άλλων στο οπισθόφυλλο του βιβλίου…

…Ο συγγραφέας, γοητευτικός αφηγητής, προικισμένος μυθοπλάστης, ηθογράφος, ψυχογράφος, ψυχαναλυτής και κοινωνικός αναλυτής σε παίρνει μαζί του σ’ ένα ταξίδι πρωτόγνωρο, συναρπαστικό, συνταρακτικό και μυστηριώδες…

Η κα. Ιωάννα Σαλδαράκη, Φιλόλογος, σημειώνει στο εξώφυλλο του βιβλίου…

Ο χαρακτηρισμός ενός νέου βιβλίου, ως αριστούργημα, ίσως θεωρηθεί υπερβολικός. Πώς αλλιώς να το χαρακτηρίσεις, αφού κάθε κεφάλαιο είναι και μια έκπληξη. Ο τρόπος γραφής είναι ιδιαίτερος. Οι λέξεις είναι προσεκτικά επιλεγμένες, έχουν χρώμα, σαφήνεια, ακρίβεια και ωθούν σε βαθύτερη ενδοσκόπηση.

Η κα. Θεοδώρα Λειψιστινού, Φιλόλογος, Πρόεδρος του Βαφοπούλειου Πνευματικού κέντρου Θεσσαλονίκης, γράφει στο εξώφυλλο του βιβλίου…

Ο συγγραφέας, με διεισδυτική και καθαρή ματιά, απευθύνεται τόσο στη νόηση όσο και στο συναισθηματικό μας κόσμο, με τον Οδυσσέα -τον κεντρικό του ήρωα- να περιπλανάται σε μονοπάτια πνευματικών αναζητήσεων. Ο οικείος και άμεσος τόνος, η προφορικότητα στην έκφραση καθώς και η εκλαΐκευση θεμάτων ηθικής, κοινωνικής, πολιτικής τάξης καλούν τον αναγνώστη σε μια άλλη προσέγγιση των προβλημάτων της ζωής στο πλαίσιο μιας αφύπνισης επαναπροσδιορισμού της θέασης του κόσμου.

Η κα. Στέλλα Μαργαριτίδου, δημοσιογράφος, γράφει

Είναι λέξεις που μας ενώνουν με την ψυχή μας. Είναι σκέψεις σαν κλωστές που τις ακολουθεί ο Οδυσσέας για να βαδίσει στα μονοπάτια της αναζήτησης. […]  Ο Στέλιος Χαλκίτης ζει μόνιμα στην Κάλυμνο μαζί με ανθρώπους που «δεν πέτρωσαν ακόμη τις καρδιές τους» όπως ο ίδιος λέει. Εύληπτη γλώσσα απλή και καλοδουλεμένη, ακολουθεί την πορεία του κεντρικού ήρωα, του Οδυσσέα, του ήρωα που προσπαθεί να κερδίσει τον κόσμο του, να πάρει θέση σ αυτόν. […] Προκλητικό εγχείρημα για έναν πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα, ο οποίος ωστόσο έχει χαράξει σταθερή πορεία.

Μπορεί να μένει στην Κάλυμνο, μακριά από τα κέντρα των εκδοτικών δεδομένων αλλά ο Στέλιος Χαλκίτης δε νιώθει …εξόριστος. Κάθε άλλο: «Παρόλο που  η τεχνολογία έφερε τους κόσμους να εφάπτονται, εντούτοις αν σου έταξε η μοίρα να βρίσκεσαι γεωγραφικά μακριά από τις μεγάλες πόλεις τότε πράγματι θα ταλαιπωρηθείς και η δυσκολία έγκειται στην χρονική καθυστέρηση σε πρωτοβουλίες, επαφές, αποφάσεις και κόστη. Σε κάθε περίπτωση αν το επιδιώξεις θα το καταφέρεις» λέει. Όσο για τα επόμενα σχέδιά του, βρίσκονται όπως επισημαίνει «εν πλω» σχεδόν αποβιβάζονται οι ήρωες του επόμενου μυθιστορήματός  μου», εξηγεί…

Ο κ. Christopher Xenos, γράφει

το καταπληκτικό αυτό μυθιστόρημα σε προκαλεί να το διαβάσεις ξανά και ξανά. Την πρώτη φορά περιηγήθηκα στις καλοδιαλεγμένες λέξεις, το γλαφυρό ύφος, τους ξεχωριστούς χαρακτήρες των πρωταγωνιστών που ξετυλίγουν το κουβάρι του μυστικού γρίφου. Τη δεύτερη φορά που με πρόσταξε το βιβλίο να το διαβάσω -και λέω με πρόσταξε γιατί εκδηλώθηκε ως ανάγκη και όχι ως απλή επιθυμία- έμεινα στις αλήθειες του, που και να θέλεις δεν μπορείς να τις αγνοήσεις. Αλήθειες που καίνε και απαιτούν από σένα αποθέματα κουράγιου, όχι να τις ξεστομίσεις αλλά και μόνο να τις παραδεχτείς ο ίδιος μέσα σου. Ο συγγραφέας, Στέλιος Χαλκίτης, με μεγάλη δεξιοτεχνία αφήνει τον αναγνώστη να επιλέξει τι θα ερμηνεύσει ως αληθινό και τι θα κατατάξει στη σφαίρα του φανταστικού. Νομίζω θα το διαβάσω και τρίτη φορά…

Η κα. Μαρία Τριανταφυλλίδου, αρχιτέκτονας – μουσειολόγος, διευθύντρια διοίκησης στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, γράφει στο εσώφυλλο του βιβλίου…

Περίτεχνες οι λεκτικές υφάνσεις σε μια γραφή-περιήγηση στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, ένας ύμνος στη γυναίκα, ύμνος στον άνθρωπο, ύμνος στη δημιουργία. Εξαιρετικός ο συγγραφέας στην τεχνική της γραφής με μοναδική οξυδέρκεια ξεγλιστρά τις συμπληγάδες της γνώσης και εμβαθύνει στο αίνιγμα της ύπαρξης

Ο κ. Λουκάς Χατζηγεωργίου, Δικηγόρος Θεσσαλονίκης, γράφει μεταξύ άλλων…

…Ο συγγραφέας Στέλιος Χαλκίτης, σε μια κατάθεση ψυχής, με ματιά καθαρή και συνείδηση ενεργή, απαλλαγμένος από κάθε είδους ηθικολογία – αυτή καταστρέφει την κατανόηση των πραγμάτων – έχει το ταλέντο να καταπιάνεται με ζητήματα ιδεολογικά, να θίγει πολλαπλές μορφές της κοινωνίας και να αντιμάχεται τα στερεότυπα χωρίς αποσιωπήσεις.

Σαν ώριμος από καιρό, μπαίνει στην αρένα των σύγχρονων κοινωνικών και άλλων προβλημάτων, και με το δικό του μοναδικό τρόπο σε οδηγεί στην ψυχική πράξη της περισυλλογής και του αναστοχασμού. Καταφέρνει να σε κάνει να ξετυλίξεις το κουβάρι της ζωής σου και σου ξυπνά την βαθιά θαμμένη καλοσύνη της ψυχής, την ανασύρει από τα χαμηλά στα υψηλά στρώματα του μυαλού και σε καλεί να την κάνεις πράξη. Σε καλεί ακόμη να εφεύρεις τον εαυτό σου, να αναθεωρήσεις προαιώνιες έννοιες (καλό, κακό, ευτυχία, ύλη, ηρεμία της ψυχής και τόσα άλλα), να είσαι ανοιχτός στα γεγονότα και να έχεις τη βούληση να κοιτάξεις τα πράγματα κατάματα….

Η κ. Cynthia Mathews, βιβλιοκριτικός, γράφει στην Επιθεώρηση Βιβλίου «MidwestBook Review»

Μια σύγχρονη περιπέτεια οδυσσειακών διαστάσεων, το Μάργκινους Μόριους είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο έχω διαβάσει τρεις φορές έως τώρα. Ίσως να αναρωτηθείτε, γιατί το βιβλίο αυτό έχει τέτοιο αντίκτυπο; Λοιπόν, αυτό συμβαίνει διότι είναι ένα βιβλίο το οποίο, αν και είναι ένα έργο μυθοπλασίας, είναι ένας θησαυρός απόκρυφης γνώσης o οποίος απαιτεί από τον αναγνώστη να την αποσπάσει σαν πολύτιμα πετράδια μέσα από υπόστρωμα της πλοκής, ένα εγχείρημα που είναι αδύνατο να επιτευχθεί με μια ανάγνωση, γεγονός που με ώθησε να γράψω αυτή την κριτική. Η γνώση αποκαλύπτεται μέσα από ένα συναρπαστικό ταξίδι ξεκινώντας από ένα μικρό νησί του Αιγαίου στην σύγχρονη Ελλάδα, κατόπιν μεταφέρεται στην Αθήνα την πρωτεύουσα, για να συνεχίσει στην Ινδία, στο Άθως την μοναστική πολιτεία, στο Βατικανό, ακόμα και σε  απρόβλεπτες καταστάσεις ύπαρξης. Αγγίζει διάφορα ζητήματα της τρέχουσας επικαιρότητας όπως η διαφθορά στην Ελλάδα της κρίσης. Έρχεται αντιμέτωπο με οντολογικά θέματα τα οποία πυροδοτούν τα ταξίδια του βασικού ήρωα.

Ο Οδυσσέας είναι ένας ήρωας, που μας παραπέμπει σε εκείνον του Ομήρου και μοιράζονται την ίδια θέληση στην επίτευξη του στόχου του, ο οποίος είναι να εκπληρώσει το πνευματικό, νοητικό και συναισθηματικό πεπρωμένο του παρόλα τα εμπόδια, πολιτικά, ηθικά και θρησκευτικά. Υπερβαίνει τα στεγανά του φύλου, της θεολογίας, της φυλετικότητας, του χώρου και του χρόνου. Η Λου είναι η οδηγός του Οδυσσέα που τον συντροφεύει μέσα στη μεταμόρφωσή του. Είναι κόρη ενός μεγιστάνα της ναυτιλίας. Έχει το προβάδισμα στην προσωπική της αναζήτηση. Ο δάσκαλός τους, ο Βεράκιος, ένας μοναχός στο Άγιο Όρος, είναι ένας σοφός γέροντας ο οποίος αναγνώρισε τις δυνατότητές τους και τους εκπαίδευσε. Υπάρχουν επίσης πολλοί άλλοι χαρακτήρες το ίδιο ενδιαφέροντες. Ο συγγραφέας καταφέρνει να γοητεύσει τον αναγνώστη και να τον καταστήσει μάρτυρα του έπους του βασικού ήρωα. Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι μια κοινή πτυχή του Μάργκινους Μάριους με το διεθνές μπέστ-σελλερ μυστηρίου του Νταν Μπράουν «Ο Κώδικας Ντα Βίντσι» είναι η θεωρία συνομωσίας της Βίβλου. Μολονότι, το Μάργκινους Μόριους είναι κατά πολύ πιο σύνθετο και πολύπλευρο έργο, το οποίο τολμά να θίξει τα πιο βασανιστικά ερωτήματα της ζωής, ακόμα και τι θα μπορούσε να συνεπάγεται το επέκεινα.

Ο συγγραφέας, Στέλιος Χαλκίτης, κατοικεί στο νησί της Καλύμνου στα Δωδεκάνησα στο νοτιο-ανατολικό τμήμα του Αιγαίου. Έχει ταξιδέψει εκτεταμένα μέσα από τη δική του ατελείωτη αναζήτηση της αλήθειας, συνεπώς υποθέτω ότι έχει βασίσει μεγάλο μέρος του βιβλίου του στα ταξίδια του αυτά. Αυτό είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. Το δεύτερό του μυθιστόρημα, «Λούσηρος» μεταφράζεται. Συγγράφει το τρίτο του βιβλίο αυτή τη στιγμή. Επίσης έχει εκπονήσει ένα φιλοσοφικό έργο Ante Tractatum. Στη Θεσσαλονίκη κάνει συχνά φιλοσοφικές διαλέξεις, εστιάζοντας στην οντολογία.

Όντας γραμμένο αρχικά στα ελληνικά, πρώτο-εκδόθηκε το 2012. Έχει λάβει επαίνους από ακαδημαϊκούς και αποτελεί μπεστ-σέλλερ. Η ελληνική έκδοση επανεκτυπώνεται. Μου πήρε δυο μέρες να διαβάσω τις 430 σελίδες του. Προφανώς μαγεύτηκα και δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου, και αυτό όχι μόνο λόγω της υπόθεσης. Πρέπει επίσης να σχολιάσω την αγγλική μετάφραση η οποία είναι αναπάντεχα αρκετά καλή. Συστήνω με θέρμη το βιβλίο αυτό για αναγνώστες όλων των ηλικιών, οι όποιοι όμως θα πρέπει να έχουν φτάσει σε ένα επίπεδο ωριμότητας και ευρύτητας πνεύματος, καθώς έχει κάτι να προσφέρει στον καθένα, κυριολεκτικά. Το βιβλίο επίσης δίνει τόπο στον έρωτα. Το συγγραφικό ύφος είναι κάπως μπαρόκ, είναι επιβλητικό και πληθωρικό. Ταυτόχρονα η πρόζα του συνορεύει με την λυρική ποίηση.

“Ποιος θα τολμούσε να αποστάξει το παράπονο του δακρυσμένου ρετσινιού; Τη ζάλη των ανθών που λιποθυμούν στην αγκαλιά των φύλλων; Ποιος κοντοστέκεται στο μυρωμένο θόρυβο του γιασεμιού; Ποιος θα αγόραζε τον ιδρώτα της αυγής πάνω στους ύπερους του ντροπαλού κυκλάμινου… το φιλί της γύρης που ξεμυαλίζει τη μέλισσα, των φυκιών το αλμυρό λαχάνιασμα να ξανασμίξουν στο πέλαγο; Κάποτε ο άνθρωπος αντιλαμβανόταν τα μηνύματα της γης, τώρα βλέπει τηλεόραση…”

Επομένως, πρόκειται περί έργου με σαφή αισθητική αξία. Συγκινήθηκα πολύ, έκλαψα σε μερικά σημεία, ένιωσα διαφωτισμένη σε άλλα. Είναι ένα βιβλίο μετάπλασης, συνεπώς, να είστε έτοιμοι για μια συνταρακτική εμπειρία.

Συναρπαστικό βιβλίο που περιέχει αλήθειες μικρές, μεγάλες και πικρές. Γραμμένο αριστοτεχνικά και με ένα ύφος διαφορετικό. Σου γνωρίζει καταστάσεις, σου ζεσταίνει την ψυχή και σε εξωθεί να ψάξεις.

Αποσπάσματα

…Τα παιδιά της αμφισβήτησης κατάλαβαν γρήγορα αυτό που οι περισσότεροι ενήλικες αρνούμαστε -με πείσμα μερικών ημιόνων- να παραδεχθούμε. Να αποδεχθούμε δηλαδή το μάταιο των δικών μας αγώνων για την ελευθερία. Μια κίβδηλη ελευθερία που μας έκανε σκλάβους χιλίων άλλων πραγμάτων. Πλαστικό αποδείχτηκε το πέταλο.

Στο ραντεβού ήμασταν ασυνεπείς. Όταν μας αναζήτησαν δεν ήμασταν εκεί. Ούτε αργοπορημένοι πήγαμε.

Εμείς, ως πιστοί ευνούχοι μιας μπακιρένιας λάμψης, χάσαμε το δρόμο. Αναγκάστηκαν μόνοι τους να χαράξουν μονοπάτια.

Τους διώξαμε μακριά από την πολιτική οπότε αγκάλιασαν τις νέες τεχνολογίες και μέσα από αυτές επαναστατούν, διαπρέπουν, αγωνίζονται έναν άλλο υπερφυή αγώνα.

Σήμερα, που οι αρχές χρεοκόπησαν, υποτιμήθηκαν οι αξίες, και οι προορισμοί γεράσανε, αυτοί οι νέοι δεν έμαθαν να παπαγαλίζουν. Έχουν κάτι δικό τους να μας πουν. Δεν παραδόθηκαν στωικά στις δικές μας ψευδαισθήσεις αλλά μπήκαν στα μέρη μας, όχι όπως μπαίνουν οι οχθροί μέσα στην πόλη, μα για να απελευθερώσουν τους σκλάβους που νόμιζαν πως ήταν αφεντάδες. Έγιναν συστηματοθραύστες.

Αυτά τα παιδιά δεν πάνε στην Ακρόπολη για να θαυμάσουν τον Περικλή, αλλά τους δούλους που την έκτισαν, ιδρωμένους στο μόχθο που μύριζε ψυχή και μαρτύριο, ιδρώτα και κόπο. Αυτά είναι τα παιδιά του σήμερα. Ζούμε ανάμεσα σε σπουδαία παιδιά…

…Αρχές του μήνα θεριστή και έχουν περάσει πέντε μήνες από τότε που αποφασίστηκε να ορφανέψει ο Οδυσσέας και να ζήσει χωρίς τη μεγάλη της μάνας την αγάπη. […]

–    Κυρία, γιατί πέθανε η μάνα μου; αλήθεια είναι πως την πήρε ο Θεός; […]

Έπιανε κάποιες κουβέντες:

–    Ξεκουράστηκε…

–    Ναι, τέτοια μάνα δεν υπήρχε…

–    Έτσι ήθελε ο Θεός και την πήρε κοντά του, έλεγαν και ξανάλεγαν.

Μα εκείνος θύμωνε με τον Άγιο Θεό και αγρίευε με τους ανθρώπους. Ξαφνικά, μια επιθυμία σαν φλόγα πετάχτηκε από μέσα του: “Θα αναστηθείς όπως ο Χριστός”.

Μάταια όμως. Γρήγορα κατάλαβε ότι αυτά λέγονται, μα δεν γίνονται. Εκείνο που άργησε όμως να εννοήσει είναι πως δεν υπάρχει χωρισμός στην αληθινή αγάπη. Αντέχει και πέρα από τον θάνατο. Είναι κουβέντες που διακόπτονται μα δεν τελειώνουνε ποτέ…

…Το παιχνίδι ενός ήλιου κάθε άλλο παρά ηλιάτορα. Πελιδνός, κατάχλωμος, ξενύχτης. Μπαινοβγαίνει στο “Άξιον Εστίν”, ρίχνει φευγαλέες ματιές μέσα από σύννεφα, τα αποξεφτίδια μιας μπόρας απρόοπτης, όψιμης. Μια θάλασσα μουτρωμένη -βαριεστημένη κι αυτή- χωρίς κύμα και αντάρα. Πέπλο της νυκτός ερεβώδες το μέλλον. Γιατί “κατά βάθος όλα είναι ζήτημα φωτός”.

…Η γυναίκα είναι ο ύμνος της δημιουργίας. Οι καλύτεροι ζωγράφοι κάνουν υπέροχους πίνακες, οι τελειότεροι γλύπτες θεσπέσια αγάλματα. Ζωή όμως δημιουργεί μόνον η γυναίκα…

…Ποιος θα τολμούσε να αποστάξει το παράπονο του δακρυσμένου ρετσινιού; τη ζάλη των ανθών που λιποθυμούν στην αγκαλιά των φύλλων; Ποιος κοντοστέκεται στο μυρωμένο θόρυβο του γιασεμιού; Ποιος θα αγόραζε τον ιδρώτα της αυγής πάνω στους ύπερους του ντροπαλού κυκλάμινου…, το φιλί της γύρης που ξεμυαλίζει τη μέλισσα, των φυκιών το αλμυρό λαχάνιασμα να ξανασμίξουν στο πέλαγο; Κάποτε ο άνθρωπος αντιλαμβανόταν τα μηνύματα της γης, τώρα βλέπει τηλεόραση…

Οι γενναίοι δεν γιορτάζουνε ποτέ, υποστηρίζουν πάντα χαμένες υποθέσεις.

Έσεσθε λοιπόν εγωιστές και ταπεινοί τη καρδία. Να φοβάστε αυτούς που κηρύττουν την ταπεινότητα και την περιφέρουν ως να ήτο θέαμα, γιατί δεν έχουν σχέση οι ταπεινοί τη καρδία με τους ντελάληδες του εγωισμού. Γιατί ντελάληδες του εγωισμού είναι όσοι κηρύττουν ταπεινότητα. Η ταπεινότητα είναι πράξη αφανής, όταν γίνει εμφανής είναι εγωισμός, η χειρότερη μορφή συγκαλυμμένου εγωισμού, όξινη βροχή που ρυτιδώνει το μάρμαρο. Χωρίς τον εγωισμό δεν υπάρχει πνευματική πρόοδος. Και ναι μεν στη ζωή ξέρουμε πως ο εγωισμός δεν είναι αρεστός, στην αναζήτηση του θείου όμως είναι προϋπόθεση. Τι σημαίνει “η βασιλεία του Θεού βιάζεται και την κληρονομούν όσοι την αρπάζουν;” Αυτοί οι άρπαγες, οι ανήσυχοι, οι ασυμβίβαστοι, είναι οι εγωιστές. Αυτοί που πνίγονται με το ψέμα, την υποκρισία και το άδικο. Είναι οι μαχητές, που με τον βίο τους γίνονται έμπνευση για τον περίγυρό τους. Η φωνή αυτών των ανθρώπων πείθει και το κοίταγμά τους σε αθωώνει.

Το τετράδιο φιδογλίστρησε από το χέρι της και αναπαύτηκε δεξιά στο πλευρό της μέχρι το χάραμα.

Για να έχεις ισορροπία δεν προσθέτεις μόνο δράμια αλλά και αφαιρείς.